Luyện nói tiếng Anh theo phương pháp "Nói gián tiếp"
Thực tập nói tiếng Anh luôn là mối quan tâm hàng đầu của người học. Hầu hết các chuyên gia, giáo viên và cả người bản ngữ đều khuyên người học tranh thủ mọi cơ hội để giao tiếp với tất cả mọi người, bất kỳ nơi đâu và bất kỳ khi nào. Đa phần, những người yêu thích tiếng Anh thường chọn cách tìm bạn bè nước ngoài ở những khu có nhiều khách du lịch nói tiếng Anh hoặc tìm đến những câu lạc bộ Anh ngữ, quán cà phê nói tiếng Anh để luyện tập.
Nhưng vì sao lại có lời khuyên như thế này? Xuất phát từ việc "học là phải hành", người học nóng lòng muốn thực tập những câu hay mình đã học với ý nghĩ là, "nói nhiều cho dạn miệng". Nhưng thực tế trong quá trình thực hành như thế này, người học chưa bao giờ áp dụng được một câu hay một cấu trúc đúng nào theo kiểu nói của người bản xứ. Thay vào đó, người học suy nghĩ đặt câu từ tiếng Việt của mình, diễn giải theo văn hoá Việt và lắp ghép từng từ đơn lẻ để diễn đạt thành câu. Chính vì thế, câu từ được diễn đạt theo kiểu tự phát này quá khác biệt so với văn hoá và cách nói bản xứ khiến trong cùng một tình huống mà cả hai không thể hiểu nhau.
Vì vậy, dù cho có thực tập, người học vẫn không thể tiến bộ nhiều. Nhiều trường hợp do chán nản lối nói tự phát mà người học không chọn cách này để thực tập nữa.
Phương pháp "nói gián tiếp" mới hình thành cách đây không lâu kể từ khi có hệ thống tìm kiếm câu đàm thoại - từ điển câu HelloChao (http://hellochao.vn/tu-dien-tach-ghep-am/) ra đời. Từ điển câu HelloChao cho phép người học gõ vào ý tiếng Việt cần nói, và tìm trong cơ sở dữ liệu của mình để liệt kê ra những cặp câu song ngữ Anh Việt có chứa cụm từ gõ vào. Người học chỉ cần diễn giải ý cần nói bằng tiếng Việt cho hoàn chỉnh trong một tình huống nào đó, sau đó tìm kiếm từng ý một trong từ điển câu HelloChao và viết lại thành một bài nói ngắn. Khi các câu từ đã được diễn đạt đúng theo văn nói bản xứ, người học chỉ cần chép vào một tờ giấy nhỏ và mang theo, lúc nào có thời gian rảnh rỗi mang ra đọc to, chỉnh sửa đúng âm bản xứ. Sau đó cứ liên tục lặp đi lặp lại càng nhiều lần càng tốt. Và trong lúc lặp lại, hãy tưởng tượng như đang nói chuyện với ai đó để câu từ được diễn đạt theo kiểu tự nhiên nhất.
Nguyên tắc đầu tiên để có thể nói được tiếng Anh là người học phải có sẵn câu từ trong đầu chứ không phải nhìn vào sách mới nhớ, nghe người ta nói mới nhớ. Nếu muốn diễn đạt ý gì đó mà câu từ không xuất hiện ngay lập tức, suy nghĩ mãi cho đến khi người ta nói đến ý thứ 10 rồi mới nghĩ ra ý thứ nhất thì làm sao mà trò chuyện được nữa. Tôi đã gặp nhiều người và họ đều nói rằng, nghe người ta nói thì hiểu hết nhưng nói lại thì không được. Thì đúng là như thế, người ta nói ra thì mình mới nhớ từ đó hay cụm hay câu đó có nghĩa gì. Còn tự mình diễn đạt thì mình không thể nhớ nổi câu từ ngay lập tức để nói ra.
Nếu muốn có sẵn câu từ, trong vòng vài giây phải nhớ ngay đến từ, cụm từ cần diễn đạt, người học cần phải lặp đi lặp lại nhiều lần hơn nữa các cụm từ và câu, đừng lặp lại từ đơn lẻ như kiểu "ôm từ điển" mà học. Càng lặp lại, thông tin càng ghi sâu vào bộ nhớ dài hạn giúp người học bật ra ngay lặp tức những câu từ cần thiết. Khi nhớ mang máng như kiểu "học để hiểu", "học để suy luận" như hiện thời, người học chỉ có thể làm bài thi để lấy bằng mà thôi.
Trước đây, phương pháp này chưa hình thành là vì chưa có một công cụ tìm kiếm câu - từ điển câu Anh Việt như HelloChao. Trước đây người học muốn nói gì phải chờ hỏi thầy cô hoặc bạn bè giỏi, nhưng không phải lúc nào cũng hỏi được nên đành tự lắp ghép, diễn giải một mình. Có khi người học thuần thục hơn, nhưng cách nói quá khác so với người bản xứ sinh ra một thực trạng "nhà quê lên tỉnh" mới khi nói tiếng Anh.
Cũng có khi không phải tìm câu gì cũng có trong HelloChao. Người học nên tách ra từng ý nhỏ để tìm thì chắc chắn sẽ có đủ ý mình cần. Điều tốt nhất trong một từ điển câu như HelloChao là từng ý đã được mô phỏng thành câu hoàn chỉnh theo đúng văn hoá và lối nói bản xứ rồi. Khi tìm được ý trong một câu hoàn chỉnh nào đó, người học chỉ việc thay đổi chủ từ, thay đổi trạng từ chỉ thời gian, nơi chốn và đổi thì (nếu cần) thì có thể biến đổi thành một câu khác mà không phải lắp ghép từ đầu.
Tóm lại, phương pháp "nói gián tiếp" là cách tìm câu đúng, phát triển câu thành bài nói, viết lại vào giấy cho chính xác và thực tập nói lại những câu đã viết thành bài nói này. Càng thực tập nhiều thì lượng ý hoàn chỉnh để diễn đạt đúng ngữ cảnh được tích luỹ nhiều. Và điều quan trọng hơn hết, càng thực tập nhiều, ngôn ngữ sẽ hình thành quán tính và tốc độ phản xạ sẽ nhanh.
Mong bài viết này có thể giúp ích cho các bạn yêu thích tiếng Anh. Tôi viết đây không phải là để quảng cáo cho HelloChao.vn, mà thực tế là HelloChao.vn có thể giúp chúng ta một cách thức thực tập tiếng Anh hiệu quả trong khi ai trong chúng ta cũng đều "học, học nữa, học mãi" mà tiếng Anh vẫn là điều vô vọng.
Phạm Việt Thắng
Nhà sáng lập
HelloChao.vn