Chào mừng bạn đến với HelloChao

Hiện nay hầu như sách nào cũng diễn giải hai thì này gần như giống nhau và người học không thể phân biệt được, không biết lúc nào dùng thì nào. Nhưng trên thực tế, tôi nhận thấy cách dùng rõ ràng hơn rất nhiều.

PRESENT PERFECT

---

Dùng thì Present Perfect (hiện tại hoàn thành) để diễn tả một hành động tại thời điểm hiện tại (thời điểm đang nói) là XONG hay CHƯA (đã DIỄN RA hay CHƯA), và KHÔNG CẦN BIẾT hành động đó diễn ra lúc nào, tại thời điểm xa lắc xa lơ nào đó, hay chỉ vừa diễn ra tại thời điểm hiện tại. Nói vắn tắt hơn, ý nghĩa của nó là, cho đến bây giờ, điều đó đã xảy ra hay chưa.

Người ta cũng không quan tâm đến việc nó còn tiếp tục xảy ra nữa hay không vì nếu nó xảy ra rồi thì chắc chắn là không còn tiếp tục xảy ra nữa, còn nếu chưa xảy ra, thì nó sẽ xảy ra. (Cho nên, việc sách giáo khoa có đề cập đến điều này là hết sức phi lý).

Ví dụ:

• I have already had my breakfast. (Tôi đã ăn sáng rồi). --> Đã ăn rồi, dù là ăn lúc sáng sớm, hay vừa mới ăn xong. Nhưng đã ăn rồi, thì không ăn nữa, nghĩa là không còn tiếp tục xảy ra nữa.
• He has been to England. (Tôi đã đến nước Anh rồi). --> Đã từng đến rồi, không biết lúc nào, nhưng đã đến. Đến nữa hay không thì không biết được và cũng không ai quan tâm.
• He has finished his work. (Anh ấy đã làm xong công việc của mình). --> Đã xong rồi thì không tiếp tục nữa, có thể nghỉ.
• He has had a car accident. (Anh ấy đã bị tai nạn xe hơi). --> Không cần biết lúc nào, chỉ biết là hiện tại anh ta đang nằm bệnh viện hay thương tật gì đó.

Bạn KHÔNG NÊN dùng thì Present Perfect với những cụm từ chỉ thời gian nói cụ thể đến một thời điểm trong quá khứ như "yesterday", "a week ago", "last year"...

Ví dụ:

• I have seen it yesterday.
• We have gone to Paris last year

Ghi chú:

• Thì Present Perfect thường đi với các từ: already, yet, ever, never.

 

PRESENT PERFECT CONTINUOUS

 

---

Dùng thì Present Perfect Continuous (hiện tại hoàn thành tiếp diễn) để diễn tả một hành động ĐÃ DIỄN RA CHO ĐẾN THỜI ĐIỂM HIỆN TẠI là bao lâu rồi, hay sự kéo dài đã đã gây ra hậu quả ở thời điểm hiện tại là như thế nào.

Đối với thì Present Perfect Continuous (hiện tại hoàn thành tiếp diễn), người ta cũng không quan tâm là hành động đó có tiếp tục xảy ra nữa hay không. Người ta chỉ cần biết đến thời điểm hiện tại là bao lâu hoặc hành động kéo dài đó đã gây hậu quả gì cho hiện tại mà thôi.

Ví dụ:

 

• I have been working as a teacher for 30 years. (Tôi đã làm giáo viên được 30 năm rồi) --> Tính đến hiện tại là 30 năm rồi, có thể còn làm nữa, nhưng người nghe chỉ có thể đoán, không biết là đã về hưu hay chưa.
• What have you been doing? (Nãy giờ bạn làm gì?) --> Phải dùng cụm từ chỉ thời gian "nãy giờ" vì thì này diễn tả khoảng thời gian đã làm, chứ không giống như thì tiếp diễn "What are you dong?" - chỉ hỏi "đang làm gì" mà thôi.
• He has been painting the house for 5 hours. (Ông ấy đã sơn nhà được 5 tiếng rồi). --> Có thể vẫn còn sơn tiếp, nhưng bản thân câu này không nói lên điều đó, chỉ ngầm hiểu mà thôi.
• I have been working as a fireman since 1973. (Tôi đã làm lính cứu hỏa từ năm 1973). --> Có thể vẫn còn hành nghề này, nhưng chỉ võ đoán, không chắc chắn.
• I have been waiting for you for half an hour! (Tôi đã đợi bạn nửa tiếng đồng hồ rồi). --> Nói câu này có nghĩa là sẽ không còn đợi nữa, vì bạn đã đến rồi.
• Look at her eyes! I'm sure she has been crying. (Xem hai mắt con bé kìa! Tôi chắc là nó đã khóc nhiều). --> Hậu quả gây ra ở hiện tại, nhưng hành động thì kết thúc rồi. 

Thật sự, khi dùng thì Present Perfect Continuous, người ta không quan tâm đến khoảng thời gian sau thời điểm hiện tại (thời điểm nói) như SÁCH GIÁO KHOA Việt Nam đề cập.

Thật vậy, muốn diễn tả như định nghĩa của sách giáo khoa phổ thông Việt Nam "một hành động xảy ra trong quá khứ, kéo dài đến hiện tại và còn tiếp tục xảy ra nữa" người ta phải dùng đến 3 thì mới có thể diễn tả nổi:

Ví dụ: It started raining in the early morning. It has been raining for 4 hours. And it's still raining. --> Xảy ra trong quá khứ (mưa từ sáng sớm), kéo dài đến hiện tại (mưa đến giờ là 4 tiếng rồi) và còn tiếp tục xảy ra nữa (trời vẫn đang mưa).

 

Ghi chú:

 

• Thì Present Perfect thường đi với các từ: for, since.

 

SỰ KHÁC NHAU GIỮA PRESENT PERFECT VÀ PRESENT PERFECT CONTINUOUS

 

---

 

Gần như trong nhiều tình huống, người ta có thể dùng thay thế qua lại giữa 2 thì này:

Ví dụ:

 

 

• They've been working here for a long time but Andy has worked here for even longer. (Họ đã làm việc ở đây lâu rồi nhưng Andy làm ở đây thậm chí còn lâu hơn).
• I've lived here for 10 years and she has been living here for 12 years. (Tôi đã sống ở đây được 10 năm nhưng cô ấy đã sống ở đây được 12 năm rồi).

 

Nhưng khi các bạn xem định nghĩa của 2 thì trong 2 mục tương ứng ở trên, tôi muốn nhấn mạnh lại tính khác nhau của nó như sau:

1.  Để nhấn mạnh kết quả RỒI hay CHƯA của một hành động, hãy dùng Present Perfect:

 

 

• I've made fifteen phone calls this morning. (Tôi đã gọi xong 15 cuộc gọi trong sáng này).
• He's written a very good report. (Anh ấy đã viết xong một bản báo cáo thật hay).
• They have already gone home. (Họ đã về nhà hết rồi).

2. Để nhấn mạnh một hành động gì đó kéo dài bao lâu, hay như thế nào, hãy dùng Present Perfect Continuous:

 

 

• We've been working really hard for a couple of months. (Chúng tôi đã làm việc rất chăm chỉ đã vài tháng nay rồi).
• She's been having a hard time. (Cô ấy đang trải qua khoảng thời gian khó khăn).

 

Hãy xem các ví dụ dưới đây để thấy thì nào nói về việc kéo dài của hành động và thì nào nói về kết quả của hành động đó:

 

 

• I've been reading this book for two months but I've only read half of it. It's very difficult to read. (Tôi đã đọc quyển sách này được 2 tháng rồi, nhưng tôi chỉ đọc được nửa quyển mà thôi. Nó khó đọc quá.)
• She's been trying to convince him for 20 minutes but she hasn't managed to yet. (Cô ấy đã cố gắng thuyết phục anh ta 20 phút rồi, nhưng cô ấy vẫn chưa thuyết phục được).
• They've been talking about this for a month and they still haven't found a solution. (Họ đã nói về chuyện này đã được 1 tháng nay rồi và họ vẫn chưa tìm ra được giải pháp.)

 

Nhưng nếu hành động đã hoàn tất, và bạn có thể thấy kết quả của hành động đó (không phải chỉ là rồi hay chưa, mà là thấy được kết quả), hãy dùng thì Present Perfect Continous.

 

 

• The phone bill is enormous. You've been calling your boyfriend in Australia, haven't you? (Hóa đơn điện thoại thật khủng khiếp. Mày liên tục gọi điện thoại cho bạn trai ở Úc đúng không?
• You're red in the face. Have you been running? (Mặt bạn đỏ quá. Bạn chạy nãy giờ hả?)